Παρασκευή, Σεπτεμβρίου 01, 2023
Η προσέγγιση του κάθε οικισμού ξεκινά με την αναγνώριση των βασικών χαρακτηριστικών που καθορίζουν τη συγκρότηση και τη μορφή του, προχωρά στην καταγραφή στοιχείων που αφορούν στον αρχιτεκτονικό, μορφολογικό και δομικό χαρακτήρα των κτισμάτων του και στον εντοπισμό των προβλημάτων τους και καταλήγει στον προσδιορισμό του αρχιτεκτονικού του χαρακτήρα.
Οι φοιτητές, μετά από επίσκεψη στους υπό μελέτη οικισμούς και πολυήμερη εργασία στο πεδίο, προχωρούν στην επεξεργασία και τεκμηρίωση του συλλεχθέντος υλικού, που πραγματοποιείται στους χώρους της Σχολής.
Στην περίπτωση των Βελανιδίων η εργασία χωρίστηκε σε δύο τμήματα και δυο ομάδες σπουδαστών ανέλαβαν την επιτόπια καταγραφή και ανάλυση του οικισμού.
Στην πρώτη ομάδα που αφορά το πάνω μέρος του οικισμού (Πάνω Ρούγα) συμμετείχαν οι σπουδαστές: Αλεξόπουλος Δημήτριος, Ανδριανός Πέτρος, Κορνελάκης Στέφανος, Ναούνι Αναστασία, Νεοφύτου Σταυρούλα, Σπύρου Αγλαϊα, Τσιγαρίδα 'Αντεια Δέσποινα, CohenLefebvre Melvin, Danini Lou, LépanteBarlet Johanna, Monsarrat Hugo, Passaquin Oriane
Οι φοιτητές, μετά από επίσκεψη στους υπό μελέτη οικισμούς και πολυήμερη εργασία στο πεδίο, προχωρούν στην επεξεργασία και τεκμηρίωση του συλλεχθέντος υλικού, που πραγματοποιείται στους χώρους της Σχολής.
Στην περίπτωση των Βελανιδίων η εργασία χωρίστηκε σε δύο τμήματα και δυο ομάδες σπουδαστών ανέλαβαν την επιτόπια καταγραφή και ανάλυση του οικισμού.
Στην πρώτη ομάδα που αφορά το πάνω μέρος του οικισμού (Πάνω Ρούγα) συμμετείχαν οι σπουδαστές: Αλεξόπουλος Δημήτριος, Ανδριανός Πέτρος, Κορνελάκης Στέφανος, Ναούνι Αναστασία, Νεοφύτου Σταυρούλα, Σπύρου Αγλαϊα, Τσιγαρίδα 'Αντεια Δέσποινα, CohenLefebvre Melvin, Danini Lou, LépanteBarlet Johanna, Monsarrat Hugo, Passaquin Oriane
και στην δεύτερη ομάδα που ανέλαβε το κάτω μέρος του οικισμού (Κάτω Ρούγα) συμμετείχαν οι σπουδαστές: Αναργύρου Ειρήνη, Δικαίου Ελευθερία, Καμπουράκη Μερόπη, Καρκάνης Καρράς Ιωάννης, Κυριακού Ζωή, Μαλαγάρη Μαρκέλλα, Ξενίδη Ευαγγελία, Πατσάκα Ελένη, Σταυροπούλου Άννα, Cano Zoe Cauvin Mariae και στις δυο ομάδες οι διδάσκοντες καθηγητές ήταν οι κυρίες Μπαλοδήμου Μαρία και Μικρού Τίνα
Ποιο κάτω αναφέρουμε ενδεικτικά κάποια από τα συμπεράσματα αυτής της μελέτης από τις δυο ομάδες καθώς και μερικές εικόνες, όλο το υλικό είναι αναρτημένο στην σελίδα:ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΩΝ ΚΤΗΡΙΩΝ ΚΑΙ ΣΥΝΟΛΩΝ και αξίζει μια επίσκεψη απο όλους
Όταν φτάνει κανείς στο χωριό, τα στοιχεία που συνθέτουν την πρώτη εντύπωση είναι η οικιστική πυκνότητα, το λευκό χρώμα στους τοίχους, και τα χρωματιστά κουφώματα, λεπτομέρειες που μαρτυρούν τη νησιωτική επιρροή στην τοπική αρχιτεκτονική. Περπατώντας και μελετώντας διεξοδικότερα τον τρόπο που έχουν συγκροτηθεί τα κτίρια, μεμονωμένα και ως σύνολο, αυτό που διαπιστώνει είναι η φροντίδα, για την εξυπηρέτηση των αναγκών, όχι μόνο του δικού κάθε φορά νοικοκυριού, άλλα και της κοινότητας στο σύνολό της. Φαίνεται να ήταν εμπεδωμένη δηλαδή μια αντίληψη πως «ό,τι είναι καλό για την κοινότητα είναι καλό και για μένα», χωρίς να είναι επιβαλλόμενη από τα πάνω.
Παρατηρούμε λοιπόν ότι παρά την οικιστική πυκνότητα, η κάλυψη του οικοδομήσιμου χώρου έχει γίνει με οικονομία, ώστε να εξασφαλίζεται χώρος για την ανεμπόδιστη κίνηση, ανθρώπων και ζώων αλλά ακόμη και για την απορροή των ομβρίων υδάτων. Κύρια μονοπάτια, παράλληλα στις υψομετρικές διασχίζουν το χωριό από ανατολή προς δύση, και επιπλέον, κάθετα, δευτερεύοντα μονοπάτια, που περνούν ενίοτε μέσα από ιδιωτικές αυλές, διευκολύνουν και συντομεύουν την κίνηση πάνω-κάτω. Πράγματι, τα όρια μεταξύ δημοσίου και ιδιωτικού χώρου είναι πολύ συχνά δυσδιάκριτα, και ο τύποις ιδιωτικός χώρος της αυλής συμβαίνει να γίνεται χώρος κίνησης για τη διευκόλυνση των συγχωριανών, καθώς και χώρος κοινωνικής συναναστροφής. Ακόμη κι εκεί που η απόσταση μεταξύ των σπιτιών είναι τόσο μικρή ώστε να είναι αδύνατη η διέλευση, έχει αποφευχθεί η επιλογή της μεσοτοιχίας, ώστε να διαμορφώνονται υδρορροές και να βρίσκουν διέξοδο τα όμβρια ύδατα που θα κατεβαίνουν ορμητικά από την πλαγιά. Χαριτωμένη λεπτομέρεια της φροντίδας για τη διευκόλυνση της ζωής στο χωριό είναι ακόμη και η απότμηση σε γωνίες κτιρίων για τη διεύλευση των ζώων εργασίας.
Αρκετά σπίτια διαθέτουν αυλές με κήπους, τους οποίους έχουν προσαρμόσει στο επικλινές έδαφος, διαμορφώνοντάς τους σε δυο επίπεδα. Στο κατώτερο συνήθως φυτεύονται οπωροφόρα δέντρα και στο ανώτερο υπάρχει το μποστάνι, και υπαίθρια καθιστικά. Αντίστοιχη πρακτική χειρισμού της κλίσης του εδάφους είναι οι διπλές είσοδοι, από δύο στάθμες.
Δυστυχώς οι αλλοιώσεις που έχουν συμβεί στον οικισμό, τόσο όσον αφορά στον αρχιτεκτονικό του χαρακτήρα, όσο και στον τρόπο που λειτουργούν οι άνθρωποι μέσα σε αυτόν, δεν είναι δυνατό να παραβλεφθούν. Η αντικατάσταση των ξύλινων κουφωμάτων με αλουμίνια, οι άστοχες προσθήκες με τη χρήση σκυροδέματος σε παραδοσιακά κτίρια, αλλά και η επίστρωση σκυροδέματος εκεί που παλιά υπήρχε καλντερίμι πληγώνουν την εικόνα του οικισμού. Ακόμη όμως και η τοποθέτηση στοιχείων οριοθέτησης, αυλόπορτες π.χ., εκεί όπου παλιά η κίνηση γινόταν ανεμπόδιστα, κυρίως μάλιστα σε όχι μόνιμες κατοικίες, δημιουργεί δυσάρεστα συναισθήματα καθώς γίνεται αντιληπτή ως μια ανοίκεια εισβολή νοοτροπιών, που δεν συνάδουν με τη συλλογικότητα της ζωής στο μικρό χωριό.
Σύμφωνα με τη μελέτη μας, τα περισσότερα κτίρια του κάτω τμήματος του οικισμού είναι κατοικίες (περίπου 150 σε αριθμό). Έχουν 2 επίπεδα (2 ορόφους ή 1 όροφο και κατώι) δηλαδή χαμηλό ύψος που δεν ξεπερνά τα 6-7 μέτρα από το κατώτερο σημείο του εδάφους. Βρίσκονται σε καλή κατάσταση. Σε γενική εικόνα πρόκειται για έναν προσεγμένο οικισμό, που -παρά την έλλειψη μόνιμων κατοίκων- δεν έχει εγκαταλειφθεί και συνεχίζει να αποτελεί στολίδι για την περιοχή.
Από την ιστορική μελέτη του οικισμού, συμπεραίνουμε πως τα περισσότερα κτίρια στην περιοχή μελέτης μας κατασκευάστηκαν γύρω στο 1770 (εγκατάσταση Σπετσιωτών φυγάδων μετά τα Ορλωφικά και συνένωση με παλαιότερο οικισμό). Πρόκειται για παλιά κτίρια στα οποία έχουν γίνει επεμβάσεις-προσθήκες-αλλοιώσεις. Κυρίως έχουν αντικατασταθεί τα ξύλινα δάπεδα με μπετονένιες πλάκες και τα ξύλινα κουφώματα με αλουμινένια. Επίσης, έχουν γίνει προσθήκες ορόφων, δωματίων και βοηθητικών χώρων (πχ αποθήκες). Σε πολλά κτίρια έχει γίνει ακόμη επέκταση των μπαλκονιών και έχουν προστεθεί πέργκολες-στέγαστρα. Τέλος, υπάρχουν περιπτώσεις όπου έχει αντικατασταθεί η σκεπή από κεραμίδια με ταράτσες-δώματα. Ωστόσο, οι περισσότερες επεμβάσεις δεν αλλοιώνουν σε μεγάλο βαθμό την παραδοσιακή μορφή των κτισμάτων και κατ’ επέκταση την παραδοσιακή ταυτότητα του οικισμού. Σε γενικές γραμμές έχουν διατηρηθεί οι πέτρινοι τοίχοι με λευκό σοβά, η χρωματική παλέτα των κουφωμάτων (μπλε, πράσινο, καφέ), η στέγη από κεραμίδια και το ύψος των 6-7 μέτρων.
Ποιο κάτω αναφέρουμε ενδεικτικά κάποια από τα συμπεράσματα αυτής της μελέτης από τις δυο ομάδες καθώς και μερικές εικόνες, όλο το υλικό είναι αναρτημένο στην σελίδα:ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΩΝ ΚΤΗΡΙΩΝ ΚΑΙ ΣΥΝΟΛΩΝ και αξίζει μια επίσκεψη απο όλους
Όταν φτάνει κανείς στο χωριό, τα στοιχεία που συνθέτουν την πρώτη εντύπωση είναι η οικιστική πυκνότητα, το λευκό χρώμα στους τοίχους, και τα χρωματιστά κουφώματα, λεπτομέρειες που μαρτυρούν τη νησιωτική επιρροή στην τοπική αρχιτεκτονική. Περπατώντας και μελετώντας διεξοδικότερα τον τρόπο που έχουν συγκροτηθεί τα κτίρια, μεμονωμένα και ως σύνολο, αυτό που διαπιστώνει είναι η φροντίδα, για την εξυπηρέτηση των αναγκών, όχι μόνο του δικού κάθε φορά νοικοκυριού, άλλα και της κοινότητας στο σύνολό της. Φαίνεται να ήταν εμπεδωμένη δηλαδή μια αντίληψη πως «ό,τι είναι καλό για την κοινότητα είναι καλό και για μένα», χωρίς να είναι επιβαλλόμενη από τα πάνω.
Παρατηρούμε λοιπόν ότι παρά την οικιστική πυκνότητα, η κάλυψη του οικοδομήσιμου χώρου έχει γίνει με οικονομία, ώστε να εξασφαλίζεται χώρος για την ανεμπόδιστη κίνηση, ανθρώπων και ζώων αλλά ακόμη και για την απορροή των ομβρίων υδάτων. Κύρια μονοπάτια, παράλληλα στις υψομετρικές διασχίζουν το χωριό από ανατολή προς δύση, και επιπλέον, κάθετα, δευτερεύοντα μονοπάτια, που περνούν ενίοτε μέσα από ιδιωτικές αυλές, διευκολύνουν και συντομεύουν την κίνηση πάνω-κάτω. Πράγματι, τα όρια μεταξύ δημοσίου και ιδιωτικού χώρου είναι πολύ συχνά δυσδιάκριτα, και ο τύποις ιδιωτικός χώρος της αυλής συμβαίνει να γίνεται χώρος κίνησης για τη διευκόλυνση των συγχωριανών, καθώς και χώρος κοινωνικής συναναστροφής. Ακόμη κι εκεί που η απόσταση μεταξύ των σπιτιών είναι τόσο μικρή ώστε να είναι αδύνατη η διέλευση, έχει αποφευχθεί η επιλογή της μεσοτοιχίας, ώστε να διαμορφώνονται υδρορροές και να βρίσκουν διέξοδο τα όμβρια ύδατα που θα κατεβαίνουν ορμητικά από την πλαγιά. Χαριτωμένη λεπτομέρεια της φροντίδας για τη διευκόλυνση της ζωής στο χωριό είναι ακόμη και η απότμηση σε γωνίες κτιρίων για τη διεύλευση των ζώων εργασίας.
Αρκετά σπίτια διαθέτουν αυλές με κήπους, τους οποίους έχουν προσαρμόσει στο επικλινές έδαφος, διαμορφώνοντάς τους σε δυο επίπεδα. Στο κατώτερο συνήθως φυτεύονται οπωροφόρα δέντρα και στο ανώτερο υπάρχει το μποστάνι, και υπαίθρια καθιστικά. Αντίστοιχη πρακτική χειρισμού της κλίσης του εδάφους είναι οι διπλές είσοδοι, από δύο στάθμες.
Δυστυχώς οι αλλοιώσεις που έχουν συμβεί στον οικισμό, τόσο όσον αφορά στον αρχιτεκτονικό του χαρακτήρα, όσο και στον τρόπο που λειτουργούν οι άνθρωποι μέσα σε αυτόν, δεν είναι δυνατό να παραβλεφθούν. Η αντικατάσταση των ξύλινων κουφωμάτων με αλουμίνια, οι άστοχες προσθήκες με τη χρήση σκυροδέματος σε παραδοσιακά κτίρια, αλλά και η επίστρωση σκυροδέματος εκεί που παλιά υπήρχε καλντερίμι πληγώνουν την εικόνα του οικισμού. Ακόμη όμως και η τοποθέτηση στοιχείων οριοθέτησης, αυλόπορτες π.χ., εκεί όπου παλιά η κίνηση γινόταν ανεμπόδιστα, κυρίως μάλιστα σε όχι μόνιμες κατοικίες, δημιουργεί δυσάρεστα συναισθήματα καθώς γίνεται αντιληπτή ως μια ανοίκεια εισβολή νοοτροπιών, που δεν συνάδουν με τη συλλογικότητα της ζωής στο μικρό χωριό.
Σύμφωνα με τη μελέτη μας, τα περισσότερα κτίρια του κάτω τμήματος του οικισμού είναι κατοικίες (περίπου 150 σε αριθμό). Έχουν 2 επίπεδα (2 ορόφους ή 1 όροφο και κατώι) δηλαδή χαμηλό ύψος που δεν ξεπερνά τα 6-7 μέτρα από το κατώτερο σημείο του εδάφους. Βρίσκονται σε καλή κατάσταση. Σε γενική εικόνα πρόκειται για έναν προσεγμένο οικισμό, που -παρά την έλλειψη μόνιμων κατοίκων- δεν έχει εγκαταλειφθεί και συνεχίζει να αποτελεί στολίδι για την περιοχή.
Από την ιστορική μελέτη του οικισμού, συμπεραίνουμε πως τα περισσότερα κτίρια στην περιοχή μελέτης μας κατασκευάστηκαν γύρω στο 1770 (εγκατάσταση Σπετσιωτών φυγάδων μετά τα Ορλωφικά και συνένωση με παλαιότερο οικισμό). Πρόκειται για παλιά κτίρια στα οποία έχουν γίνει επεμβάσεις-προσθήκες-αλλοιώσεις. Κυρίως έχουν αντικατασταθεί τα ξύλινα δάπεδα με μπετονένιες πλάκες και τα ξύλινα κουφώματα με αλουμινένια. Επίσης, έχουν γίνει προσθήκες ορόφων, δωματίων και βοηθητικών χώρων (πχ αποθήκες). Σε πολλά κτίρια έχει γίνει ακόμη επέκταση των μπαλκονιών και έχουν προστεθεί πέργκολες-στέγαστρα. Τέλος, υπάρχουν περιπτώσεις όπου έχει αντικατασταθεί η σκεπή από κεραμίδια με ταράτσες-δώματα. Ωστόσο, οι περισσότερες επεμβάσεις δεν αλλοιώνουν σε μεγάλο βαθμό την παραδοσιακή μορφή των κτισμάτων και κατ’ επέκταση την παραδοσιακή ταυτότητα του οικισμού. Σε γενικές γραμμές έχουν διατηρηθεί οι πέτρινοι τοίχοι με λευκό σοβά, η χρωματική παλέτα των κουφωμάτων (μπλε, πράσινο, καφέ), η στέγη από κεραμίδια και το ύψος των 6-7 μέτρων.
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου