Σημαντικές πληροφορίες για την Γερμανική πολεμική προπαρασκευή στον Καβομαλιά πριν τον 2ο Π.Π.

 

 Έχω πει αρκετές φορές πόσο σέβομαι και θαυμάζω αυτό το παιδί, φυσικά μιλάω για τον Βαγγέλη Καρατζή που κάθε κείμενο του σε καθηλώνει με τον τρόπο γραφής του, αλλά και με την ουσία των γραφόντων του.

Πριν λίγες ημέρες και επί την ευκαιρία της επίσκεψης του ΕΟΣ ΜΝΑΛ στο Γερμανικό Παρατηρητήριο (ΕΡΓΟ) στα Βελανίδια, ο Βαγγέλης ανάρτησε ένα κείμενο στο προφίλ του στο facebook με πληροφορίες που νομίζω ότι δεν έχουν ειπωθεί αλλού και αφορούν την πολεμική προπαρασκευή του Γερμανικού στρατού στον Κάβο Μαλέα λίγο πριν την εισβολή τους στην Ελλάδα.

  Η πληροφορία που μοιράζεται ο Βαγγέλης φυσικά προέρχεται από τον αείμνηστο παππού του, Βαγγέλη Καρατζή και όσοι είχαμε την τύχη να γνωρίσουμε τον μπάρμπα Βαγγέλη από κοντά δεν έχουμε παρά να την θεωρήσουμε απόλυτα αξιόπιστη.

«Εγώ ήμουν πιτσιρικάς όταν ήρθε. Στο χωριό συστήθηκε ως Αιμίλιος. Αναμείχθηκε γρήγορα με τους ντόπιους γιατί ήξερε τη γλώσσα, έμαθε μέχρι και τα παρατσούκλια μας. Τα παιδιά τον συμπαθούσαν γιατί ήταν ευγενικός μαζί τους. Είχε και μια βάρκα. Τον βλέπαμε συχνά να την παίρνει και να πηγαίνει κατά μήκος της ακτής, από εδώ ως το Φανάρι. Κάποια στιγμή έφυγε, το ίδιο ξαφνικά όπως είχε έρθει. Το ’41 μπήκαν οι Γερμανοί... Όταν έφτασαν μέχρι τον ΚαβοΜαλιά, μπροστάρης βγήκε ένας γαλονάς, με μια σβάστικα να στο μπράτσο. Με το που έβγαλε το καπέλο, τον καταλάβαμε όλοι: ο Αιμίλιος. Εμείς μικροί τότε, τον πλησιάσαμε μας λέει μη φοβάστε. Μας πήγε βόλτα μέχρι τον γιαλό, εμείς τραγουδάγαμε στον δρόμο ‘κορόιδο Μουσολίνι’ κι αυτός γελούσε…Εν ολίγοις αυτός τους έδειξε πού να εγκατασταθούν οι φρουρές, πώς να προστατευτεί η ακτογραμμή, πού να χτίσουν το Έργο…».

Το Έργο. Έτσι έχει μείνει στη βελανιδιώτικη αργκό η στρατιωτική εγκατάσταση που χρειάστηκε 300 επιταγμένους εργάτες από το χωριό και τις γύρω περιοχές για να χτιστεί και να στεγάσει τη γερμανική (ή ορθότερα αυστριακή) δύναμη του Μαλέα κατά τη διάρκεια της Κατοχής. Η ιστορία της μονάδας αυτής έχει χαθεί. Κανένα εύρημα στα γερμανικά αρχεία ως τώρα δεν έχει δώσει επαρκείς πληροφορίες για την ακριβή σύνθεση ή ακόμα και την επιχειρησιακή της σκοπιμότητα, που έφερε ένα στέλεχος της Υδρογραφικής Υπηρεσίας της Βέρμαχτ στα Βελανίδια του Μεσοπολέμου. Όπως και να' χει, η στρατηγική σημασία του μέρους είναι περιττό να τονιστεί. Την είχαν αντιληφθεί εξαρχής οι Μινωΐτες, οι Μυκηναίοι, οι Βυζαντινοί και γενικά όσοι επεδίωκαν τον έλεγχο ή την προστασία κομβικών θαλάσσιων περασμάτων της Αν.Μεσογείου.

Όλοι άφησαν το στίγμα τους. Βέβαια, το Έργο απέκτησε σύντομα και μια άλλη χρήση. Σύμφωνα με μαρτυρίες ανθρώπων της εποχής, σε αυτό το μοναδικό τοπίο του Κάβο Μαλιά έφερναν «Γερμανούς που είχαν περάσει από το Ανατολικό Μέτωπο, για να τους φύγουν τα ψυχολογικά». Αλλά κι αυτό αποδείχθηκε κομμάτι δύσκολο. Στις 29 Αυγούστου του 1944, το πλοιάριο που μετέφερε τη φρουρά του «Έργου» χτυπήθηκε από τον ΕΛΑΣ κοντά στην Καμήλα, αφήνοντας πίσω νεκρούς και τραυματίες.

Σήμερα, 80 χρόνια μετά την εκκένωσή του το Έργο παραμένει όρθιο -παρά την τραγική κρατική αδιαφορία- για να θυμίζει τη χειρότερη περίοδο της σύγχρονης ιστορίας αυτού του τόπου. Όμως είναι και ένα σημείο αναφοράς. Σε κάθε πεζοπορία, εξόρμηση ή «κατήχηση» φίλων που έρχονται στα Βελανίδια, το Έργο και η ασύγκριτη θέα του μας περιμένουν εκεί, όπως και χτες που το επισκεφτήκαμε με τον αγαπημένο ΕΟΣ ΜΝΑΛ. - ΕΟΣ Μολάων Νοτιοανατολικής Λακωνίας. Αν προστεθεί και το γλέντι που στήθηκε μετά στο σχολείο, συνοδεία φαγητών, μουσικών οργάνων και χορού που οργάνωσαν τα παιδιά της ΌΣΤΡΙΑ - Γιορτές του Νότου τότε μιλάμε για την πιο πλήρη πολιτιστική εμπειρία που έχει βιώσει το χωριό εδώ και πολύ καιρό.

Κι όμως, αυτό το μέρος, αντί να προστατεύεται και να αναδεικνύεται η ομορφιά του και η πολυεπίπεδη σημασία του, απειλείται να μετατραπεί σε ένα απέραντο εργοτάξιο για την εγκατάσταση αιολικών με τρύπιες μελέτες που συχνά δεν πειθαρχούν ούτε στα όποια ισχύοντα πλαίσια και κυρίως, είναι ανησυχητικά πιθανό να δημιουργήσουν περισσότερα μακροχρόνια προβλήματα από αυτά που υποτίθεται ότι λύνουν. Αυτό ήταν και το μήνυμα που έδωσε η Όστρια χτες: Σώστε τον Καβομαλιά, για να συνεχίσουν οι επόμενες γενιές να εισπνέεουν από τη ζωογόνο δύναμή του, όπως οι προηγούμενες.