ΨΑΡΕΜΑ - ΣΚΑΦΟΣ ~ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΑ ΒΕΛΑΝΙΔΙΑ

  Κείμενο -  φωτογραφίες:Δημήτρης Καραγεωργίου

   Το φυσικό ανάγλυφο της Πελοποννήσου, και η συχνή εναλλαγή μοναδικών τοπίων, είναι δύο μόνο από τους πολλούς λόγους που συγκεντρώνουν την προτίμηση των επισκεπτών. Όσο απομακρυνόμαστε από την Αθήνα και την Αττική, το οδικό δίκτυο γίνεται όλο και πιο φτωχό. Οι νοτιότερες περιοχές, έχουν κυρίως δευτερεύοντες δρόμους, κάτι που δυσχεραίνει αρκετά το πέρασμα των επισκεπτών. Ίσως είναι ένας από τους βασικούς λόγους, για τους οποίους οι περιοχές αυτές έχουν μείνει " πίσω " σε τουριστική ανάπτυξη.

Το πρώτο " πόδι " της Πελοποννήσου, είναι μία τέτοια περιοχή. Ίσως και η πιο αντιπροσωπευτική. Η πιο μεγάλη πόλη, είναι η Νεάπολη, στη μέση του ομώνυμου όρμου. Απέναντι της, ένα από τα ομορφότερα νησιά, η Ελαφονησος. Είναι χτισμένη, στους δυτικούς πρόποδες του όρους Κριθίνα. Από την Αθήνα, η Νεάπολη απέχει περίπου τριακόσια σαράντα χιλιόμετρα. Ο δρόμος, ως γνωστόν, μέχρι την Τρίπολη είναι αυτό που έχουμε συνηθίσει να λέμε καλός. Από κει και κάτω είναι αυτό που λέμε " της υπομονής ".
Τα Βελανίδια βρίσκονται στην ανατολική πλαγιά του όρους Κριθίνα. Από τη Νεάπολη, απέχουν δεκαπέντε χιλιόμετρα. Διασχίζοντας την πόλη, ακολουθούμε τις ταμπέλες προς Λάχι, και κατόπιν δύο χιλιόμετρα μετά αριστερά τη διασταύρωση προς Βελανίδια. Ο δρόμος περνάει πάνω από το φρύδι του βουνού, χαρίζοντας μοναδικά τοπία προς το Μυρτωο.

  Ο οικισμός, είναι μία απρόσμενη συνάντηση. Η φιδίσια διαδρομή, που μόνο προς το ανοιχτό πέλαγος χαρίζει ανοιχτό ορίζοντα, σε τίποτα δεν προδιαθέτει τον επισκέπτη, για αυτό που τον περιμένει έπειτα από κάθε στροφή. Ως την τελευταία, όπου ξεπροβάλλει απότομα ένα από τα ωραιότερα χωριά της Ελλάδας. Αμφιθεατρικά απλωμένος ο οικισμός κάτω από τα απόκρημνα βράχια που χάνονται που ημερεύουν μέχρι το ακροθαλάσσι, για να " δένει " ο οικισμός με τη θάλασσα.
  Η Βελανιδιωτες, ήταν άξιοι ναυτικοί, από πάππου προς πάππου. Πριν από τον πόλεμο, δικά τους καΐκια ανέβαιναν μέχρι τη Θεσσαλονίκη, μεταφέροντας τα αγαθά του τόπου τους. Σε πολλά ταξίδια, κινητήρια δύναμη ήταν μόνο τα κουπιά. Μέχρι και σήμερα η θάλασσα ήταν και είναι τρόπος και μέσο όρο ζωής. Και δεν είναι τυχαίο, πως ο οικισμός, αν και χτισμένος στο βουνό, είναι περισσότερο " ναυτικός " απ' ότι μπορεί να δει κανείς και στα νησιά ακόμα.
    Ο σφιχτός οικισμός, απλώνεται ολόκληρος στα μάτια του επισκέπτη. Όλη η ομορφιά, ξεχειλίζει ανάμεσα στις γειτονιές, τα στενά δρομάκια και τα περιποιημένα σπίτια. Καρφωμένος κάτω από τα βράχια, με " στέμμα " του το ξωκλήσι του Αϊ Γιάννη και περιτριγυρισμένος από το πράσινο τοπίο, δίνει μιαν αλλιώτικη αίσθηση. Του τόπου, που οι άνθρωποι του τον αγαπούν πραγματικά, και τον φυλάνε σαν κόρη οφθαλμού. Εκατό άνθρωποι ξεχειμωνιάζουν στα Βελανίδια όλοι κι όλοι, και χαίρονται τον τόπο τους με κάθε τρόπο. Ασβεστώνουν τα σπίτια και τις αυλές, φροντίζουν τα γεράνια και τις βουκαμβίλιες, στις μικρές αυλές και τα χαγιάτια.
   Ανάμεσα στις γειτονιές με τα στενά δρομάκια, δεσπόζει που ναός της Μυρτιδιώτισσας. Η ευρύχωρη πλατεία του φιλοξενεί όλους τους ντόπιους και τους επισκέπτες σε κάθε εκδήλωση. Εδώ, τα ήθη και τα έθιμα τηρούνται ευλαβικά. Οι άνθρωποι βρίσκονται πολύ κοντά μεταξύ τους. Στη μικρή τους κοινωνία, η επί της υποδοχής και παντος επιστητού κυρά Τασία, ο Τζίμης με το γαϊδουράκι του για μεταφορές και θελήματα, ο πάντα καλόκαρδος Σαράντος για την τέχνη του ξύλου.

    Το επίνειο των Βελανιδιών, βρίσκεται περί το ενάμισι χιλιόμετρο πιο χαμηλά. Έστω κι αν η θάλασσα απέχει τόσο, ο ναυτικός χαρακτήρας και οι συνήθειες των κατοίκων είναι έντονες. Λιμάνι με την έννοια του κλειστού χώρου, δεν υπάρχει. Υπάρχει όμως ένα απάνεμο μέρος με μικρό ντόκο, που φιλοξενεί τα καΐκια των ντόπιων και το καλοκαίρι όσων επισκεπτών έχουν δικό τους σκάφους. Εναλλακτική λύση, βρίσκεται περί το ενάμισι χιλιόμετρο βορειότερα σε μικρό αλιευτικό καταφύγιο.
Η ευρύτερη περιοχή, το πρώτο " πόδι " της Πελοποννήσου, ονομάζεται Βάτικα η και χερσόνησος της Επιδαύρου Λιμηράς. Γνωστά στην περιοχή είναι και τα εγκαταλειμμένα μοναστήρια του " Μικρού Αγίου Όρους " . Εκείνο όμως που είναι πιο πολύ απ όλα γνωστό, για τους ναυτιλλόμενους και όχι μόνο, είναι το φοβερό και τρομερό ακρωτήρι του κάβο Μαλιά. Η πρόσβαση εκεί, ήταν πάντα πολύ δύσκολη.
   Ο φάρος Μαλέα Λακωνίας, χτισμένος από πέτρα, λειτούργησε για πρώτη φορά επανδρωμένος το 1883. Σήμερα είναι αυτόματος ηλιακός φάρος, και από το 1983 επιτηρούμενος. Για τις ανάγκες εξυπηρέτησης του προσωπικού, υπάρχουν βοηθητικά κτίσματα, αποθήκη, φούρνος και το κυρίως κτίριο του φάρου. Έχει ύψος δέκα πέντε μέτρα από το έδαφος και απέχει σαράντα μέτρα από τη θάλασσα. Στο ισόγειο του, υπάρχουν τρία υπνοδωμάτια όπου έμεναν οι φαροφύλακες και μία κουζίνα. Από εκεί ξεκινάει και η σκάλα με τα σαράντα οχτώ σκαλιά που οδηγεί στον εξώστη. Εκεί βρίσκεται η λάμπα του φάρου. Για τη λειτουργία του χρειαζόταν καθαρό πετρελαίου. Οι φαροφύλακες ανέβαιναν στο φάρο και με οινόπνευμα άναβαν τον αμίαντο, που τον τροφοδοτούσαν με κάποια σωληνάκια με το πετρέλαιο.
    Για να φτάσετε στο φάρο από τα Βελανίδια, η απόσταση είναι 7,8 χιλιόμετρα και χρειάζονται περίπου τρεις ώρες. Η πρώτη ώρα θα σας οδηγήσει μέχρι το εκκλησάκι του Αγίου Μύρωνα, σε ένα άπλωμα, με θέα μία μεγάλη παραλία. Από εκεί, ξεκινά η κυρίως πεζοπορική διαδρομή, ένα μονοπάτι που σε πολλές περιπτώσεις χρειάζεται προσοχή και χαρίζει άπλετη θέα στη θάλασσα μέσα σε ένα επιβλητικό τοπίο. Για τους λιγότερο μυημένους στην πεζοπορία, μέχρι τον Αγίου Μύρωνα, μπορείτε να φθάσετε με αυτοκίνητο από βατό το χωματόδρομο. Λίγο πριν, σε μία διασταύρωση, θα φτάσετε στο εκκλησάκι του Αγίου Θωμά. Η απόσταση και για τα δύο είναι περίπου 3,5 χλμ. Αξίζει επίσης να σημειώσουμε, ότι χάρη στις προσπάθειες του Συνδέσμου Βελανιδιωτών " η Μυρτιδιώτισσα " ο φάρος του Μαλέα ανακηρύχθηκε σε ιστορικό και διατηρητέο μνημείο.
Όσο για την εξαιρετική εικόνα αυτής της στεριανής ναυτικής πολιτείας, ένα μεγάλο μέρος της οφείλεται στον Γιώργο Κουτσούκαλη, εργολάβο, γέννημα θρέμμα του τόπου, που αναπαλαιώνει, επισκευάζει, συντηρεί ότι κι όπου χρειάζεται.

ΦΑΓΗΤΟ
Ξεχωριστή τοπική παραδοσιακή συνταγή, είναι τα " τσαϊτια ", πίτες με φρέσκο κατσικίσιο τυρί και μυρωδικά. Θα βρείτε επίσης φρέσκο ψάρι και ντόπια κρεατικά.
Μέσα στα Βελανίδια έχετε τρεις επιλογές. Το καφενείο εστιατόριο " ΚΑΒΟ ΜΑΛΕΑΣ" όπου ο Παναγιώτης εκτός από τις τοπικές συνταγές μπορεί έπειτα από συνεννόηση -27340/51288- να σας φτιάξει κόκορα κοκκινιστό όπως κι ότι άλλο της παραγγείλετε εγκαίρως. Ζητήστε του να σας φτιάξει και δίπλες. Εκεί, οι γεύσεις είναι αυτό που λέμε σπιτικές, με όλη τη σημασία της λέξης. Η ψησταριά – ουζερι “ΒΡΑΧΟΣ”, οπου ο κ. Κώστας το χειμώνα μαζεύει όσους παρόντες και στήνονται γλέντια. Εκεί, ο εξώστης έχει και θέα στον οικισμό. Δεν μένει παρά να κατηφορίσετε στο " λιμάνι ", στην ταβέρνα του Σαράντου Δράκου, για φρέσκο ψάρι κι όχι μόνο. Εκτός Βελανιδιών, στο Λάχι, στον “ΟΙΝΟΠΗΛΟ”, μία μικρή ταβέρνα σε στιλ παραδοσιακού καφενείου.

ΑΞΙΟΘΕΑΤΑ
- Για εικόνες και χρώματα ,ένα σεργιάνι τον σφιχτό οικισμό με τα στενά σοκάκια στις γειτονιές.
- Επειδή καλοκαίρι έρχεται, μπάνιο " εύκολο " στην παραλία του λιμανιού, και μερικές εκατοντάδες μέτρα πιο κάτω, στην παραλία " καλεβόλος ". Την ονόμασαν έτσι γιατί από εκείνο το σημείο και μόνο μπορούσαν να έχουν πρόσβαση οι πειρατές με όπλα. Καλή βολή δηλαδή.
- Σε πρώτη φάση μία βόλτα μέχρι τα εκκλησάκια του Αγίου Μύρωνα και του Αγίου Θωμά. Απέχουν τριάμισι χιλιόμετρα από τον οικισμό. Και σε δεύτερη …
- … με μιάμισης ώρας περπάτημα, του εκπληκτικό τοπίο με το φάρο του Μαλέα.
- Πανοραμική άποψη του οικισμού και της περιοχής, με το βλέμμα να χάνεται στο Μυρτώο, από το εκκλησάκι του Αϊ Γιάννη. Το " στέμμα " των βελανιδιών.
- Εναλλακτική λύση για πρόσβαση στο φάρο, με κάτοικοι της περιοχής. Θα σας πάει μέχρι τον " κόλπο της καλόγριας " απ όπου ο φάρος απέχει πέντε με δέκα λεπτά πεζοπορίας. Μοναδική προϋπόθεση, ο σχετικά καλός καιρός.

www.psarema-skafos.gr