Ο ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΣ ΓΑΜΟΣ ΣΤΑ ΒΕΛΑΝΙΔΙΑ

ΝΥΦΙΚΟ ΚΟΜΠΙΝΕΖΟΝ 1938

  Ο παραδοσιακός  γάμος αποτελούσε μια ιδιαίτερη και ξεχωριστή εκδήλωση με πλούσιο φαγητό και γλέντι.

Στα Βελανίδια οι νέοι και οι νέες τις περισσότερες φορές παντρεύονταν από αγάπη. Βέβαια υπήρχαν και οι λιγότερο τολμηροί που δεν τολμούσαν να αναζητήσουν το έτερο ήμισυ τους μόνοι και προτιμούσαν τη διαδικασία του «προξενιού». Στο «προξενιό» μεσολαβούσε κάποιος τρίτος που γνώριζε την οικογένεια της νύφης ή του γαμπρού και φρόντιζε να τους φέρει σε επαφή για να γνωριστούν. Ο προξενητής έπρεπε να ήταν μεγάλος σε ηλικία και αξιοσέβαστος άνθρωπος.

Είτε επρόκειτο για «αγάπη» είτε για προξενιό και αφού ο πατέρας συμφωνούσε ακολουθούσε ο αρραβώνας ή λογοδόσημο. Οι δύο οικογένειες αντάλλασσαν τα δακτυλίδια και συνέτασσαν το προικοσύμφωνο που όριζε τί προίκα θα έπαιρνε η νύφη από την οικογένεια της. Το λογοδόσημο γινόταν στο σπίτι της νύφης σε στενό οικογενειακό κύκλο. Τότε οριζόταν και η ημερομηνία του γάμου. Γάμοι γίνονταν τις Κυριακές ή άλλες γιορτινές μέρες .

Πριν το γάμο το ζευγάρι έπρεπε να επιλέξει τον κουμπάρο. Κουμπάρος συνήθως ήταν αυτός που τους είχε βαφτίσει ή κάποιος καλός φίλος του γαμπρού ή της νύφης. Οι συμπέθεροι φρόντιζαν να βρουν τα μουσικά συγκροτήματα αλλά και το χώρο που θα γινόταν το τραπέζι.

Συγγενείς και φίλοι μέχρι τη μέρα του μυστηρίου έστελναν τα  δώρα  στη νύφη και το γαμπρό , χρήματα μέσα σε φακέλους, τα λεγόμενα «χαρίσματα» ή είδη σπιτιού προκειμένου να ξεκινήσουν το νέο τους σπιτικό.  Την παραμονή ή ανήμερα του γάμου μεταφέρονταν και τα προικιά της νύφης στο νέο της σπίτι. Τα προικιά περιλάμβαναν υφαντά, σεντόνια, κεντήματα και είδη οικιακής χρήσης. Η μεταφορά τους γινόταν υπό τη συνοδεία μουσικής, και τραγουδιών .

    Αφού έφταναν στο νέο σπίτι του ζευγαριού όλα τα δώρα και τα προικιά η νύφη τα άπλωνε για να περάσουν όλοι οι χωριανοί και να τα δουν. Με τη βοήθεια των φίλων της στόλιζε το νυφικό κρεβάτι. Το κατωσέντονο έπρεπε να είναι λευκό για να δείξει την επόμενη μέρα την απώλεια της αγνότητας της.

Οι φίλες της νύφης και οι φίλοι του γαμπρού τους βοηθούσαν να ντυθούν πριν ξεκινήσουν για την εκκλησία. Μετά το τέλος του μυστηρίου το ζευγάρι κατευθυνόταν με τους καλεσμένους του στο σπίτι του γαμπρού. Εκεί τους περίμενε η μητέρα του που έδινε στη νύφη να φάει μέλι με καρύδια και χάραζε στην πόρτα ένα σταυρό. Η νύφη έχυνε μέλι στην είσοδο για να είναι ο γάμος γλυκός κι έσπαγε ένα ρόδι για να είναι ο γάμος καρπερός.

Αμέσως μετά ξεκινούσε το γλέντι με τραγούδια, χορό και πολύ φαγητό που κρατούσε μέχρι το πρωί.

Σήμερα τα περισσότερα παραδοσιακά έθιμα του γάμου έχουν εκλείψει αν και κάποια από αυτά συνεχίζουν να τηρούνται.

Το παραπάνω βίντεο προέρχεται από την ψηφιοποίηση φιλμ που είχε στη διάθεσή του ο Σύλλογος Βελανιδιωτών και περιήλθε στην κατοχή του μέσω του κου Δημήτρη Κουρκούλη (Τζίμης). Ο άνθρωπος που απαθανάτισε τους γάμους που παρουσιάζονται στο βίντεο είναι ο κ. Παναγιώτης Κοντομηνάς και τα ζευγάρια των οποίων οι γάμοι διαδραματίζονται στο βίντεο και έγιναν το καλοκαίρι του 1963 είναι ο Παναγιώτης Καραντζής με την Αφροδίτη Ξύγγου, ο Παναγιώτης Αντωνάκος με την Μαρουλίτσα Καραντζή και ο Γιώργος Καραντζής με τη Δέσποινα Αθανασάκου.